بررسی هنجارگریزی و آشنایی زدایی در مخزن الاسرارنظامی

چکیده: در این پایان نامه کوشش شده است کتاب ارزشمند مخزن الاسرار نظامی از جنبه ی آشنایی زدایی و هنجارگریزی- که از مباحث مهم نقد فرمالیستی می باشد- مورد بررسی قرار گیرد. آشنایی زدایی یعنی تازه ، نو غریبه و متفاوت کردن آن چه آشنا و شناخته شده است و هنجارگریزی یعنی عدول از زبان معیار، زمانی که به ساختی هنری تبدیل شود و گرنه هرگونه عدول از قواعد زبان را نمی توان یک هنجار گریزی هنری نامید. شاعر از طریق آشنایی زدایی دریافت های عادی خواننده را تغییر می دهد به این نوع کار تکنیک ادبی نیز می گویند. انتخاب الفاظ و کلمات مناسب، ایجاد ترکیبات خاص و تازه، ابداع و اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند، تصویر جزئیات و نیروی تخیّل، دقت در وصف، ایجاد مناظر زیبا و ریزه کاری در توصیف طبیعت و اشخاص و احوال و به کار بردن تشبیهات و استعارات مطبوع و ... منجر به آشنایی زدایی و هنجار گریزی در کلام نظامی گنجوی شده است. همچنین استفاده ی مناسب و هنرمندانه ی وی از آرایه های مربوط به حوزه ی بدیع ، معانی و بیان موجب برجسته شدن و ماندگارتر شدن مخزن الاسرار شده است.